Phân tích bài thơ Lửa đèn của Phạm Tiến Duật

Đề bài: Phân tích bài thơ Lửa đèn của Phạm Tiến Duật.

Phạm Tiến Duật xuất hiện trên diễn đàn Việt Nam thời chống Mỹ, được bạn đọc nồng nhiệt đón nhận. Các bài thơ của anh như: Tiểu đội xe không kính, Ngọn đèn ông sao, Trường Sơn Đông Trường Sơn Tây, Gửi em, cô thanh niên xung phong… được viết đậm nét bằng văn xuôi, rất hào hùng, trẻ trung, đáng yêu. đáng yêu và đáng nhớ.

“Lửa và đèn” được ông viết năm 1967, in trong tập thơ “Trăng có lửa” (1970) “Lửa và đèn” là hình ảnh ẩn dụ, biểu tượng nói lên sức sống mãnh liệt, tinh thần chiến đấu dũng cảm, kiên cường. của quân và dân ta trước sự bắn phá ác liệt, ác liệt của giặc Mỹ xâm lược.

Bài thơ có ba phần, mỗi phần là một ẩn dụ, mang nhiều ý nghĩa của bài ca đời, bài ca chiến đấu và bài ca hy vọng: Ngọn đèn – Tắt lửa – Thắp lên đèn.

Nguồn sáng

Mở đầu mỗi bài hát là điệp khúc ngọt ngào như bản tình ca của đôi trai gái trong mùa lễ hội:

“Anh với em qua bên kia cầu

Nơi có những miền quê yên bình”.

Những “miền quê thanh bình” đó chính là quê hương đất nước ta, nơi có vườn cây trái xum xuê, trĩu quả. Nơi có nhiều trái chín “đỏ” như “ngọn đèn thắp trong kẽ lá”. Là trái, là cà, là ớt… Nhà thơ đã vận dụng những ví von dân gian để viết nên những vần thơ “ngon” về trái cây ở quê:

“Quả như đèn tín hiệu

Chỉ đường đến mùa hè,

Quả cà chua giống như một chiếc đèn lồng nhỏ

Thắp sáng những đêm đông ấm áp,

Quả ớt như ngọn đèn dầu

Đầu lưỡi chạm vào hơi nóng…”

Chỉ có rìa xa của cánh đồng mật ong mới có thể cho chúng ta thành quả – ngọn đèn, ngọn lửa -. Những “đèn lửa” hoa trái này thể hiện sức sống dồi dào, mãnh liệt của quê hương ta:

“Đất tôi đầy sức sống

Nên cành cũng thắp sáng quê hương.”

Một ý tưởng rất đẹp được thể hiện bằng một hình ảnh rất đẹp. Từ “lên đèn” được sử dụng rất sáng tạo thể hiện niềm tự hào yêu nước sâu sắc.

Những kẻ xâm lược đã đến nước ta. Họ như những “con ma hoang” bay cao tận trời, gieo rắc cái chết: “Gió thổi tắt đèn, bom rơi máu rơi”. Phạm Tiến Duật nhớ lại những tháng ngày ác liệt, ác liệt khi giặc Mỹ cho hàng trăm vạn chiếc Thần Sấm, B.52, Côn Mã… điên cuồng đánh phá, thả hàng vạn tấn bom xuống miền Bắc nước ta. Cầu và đường bị hư hại nghiêm trọng. Nhiều nhà máy, làng mạc, thành phố chìm trong máu lửa. Nhưng “Không có gì quý hơn độc lập tự do”, cả dân tộc ta đã nhất tề đứng lên. Hàng triệu thanh niên ra trận. Hậu phương lớn ra sức chi viện cho tiền tuyến lớn, quyết đánh thắng giặc Mỹ xâm lược bằng sức mạnh của truyền thống yêu nước bốn nghìn năm:

“Trên đất đêm

Thắp sáng đèn

Mang lửa từ ngàn năm trước”.

Kẻ thù độc ác và tham lam, hòng đưa đất nước và nhân dân ta trở về thời kỳ đồ đá, chúng phải quỳ gối sống nhục nhã trong đêm trường nô lệ. Nhưng ở nước ta về đêm vẫn “thắp sáng” – ngọn đèn với ngọn lửa bất diệt của tinh thần bất khuất và truyền thống yêu nước chống xâm lược. Ánh sáng những ngọn đèn ấy soi sáng thế đứng Việt Nam:

“Họ muốn đốt tôi thành tro

Chúng tôi biến phẩm giá và lương tâm của mình thành vàng

Họ muốn chúng tôi bán mình để xấu hổ

Em làm đóa sen thơm giữa đầm”.

“Máu và hoa Việt Nam” – Tố Hữu

Phạm Tiến Duật xúc động khi nói về “ngọn lửa, ngọn đèn” của quê hương. Hình ảnh ẩn dụ – hoán dụ “ngọn lửa lòng” đã thể hiện sâu sắc sức mạnh của con người Việt Nam, được hun đúc bằng máu lửa của hàng nghìn lớp người:

“Hỡi ngọn đèn

Có một nửa cuộc đời của tôi trong đó!

Kẻ thù muốn ăn cắp

Kẻ thù muốn đánh cắp ngọn lửa trái tim của tôi.”

Có thể nói, những hình ảnh “đèn thắp trong lá”, ngọn đèn “đem lửa từ ngàn xưa”, “ngọn lửa lòng” là những sáng tạo nghệ thuật độc đáo của nhà thơ – chiến sĩ Phạm Tiến. Duật.

tắt lửa

“Anh cùng em sang bên kia cầu – Nơi có những miền quê yên ả”, để đi đến những “nơi lửa tắt…”. Không phải bom “ma”, bom từ trường, bom tọa độ của giặc Mỹ đã khiến hiện trường tắt lửa, tối đèn. Ta phải lấy đêm như ngày, tích cực tắt lửa đánh giặc, để “Bóng tối dày đặc – Che mắt quân thù”.

Anh lính trẻ hào hoa kể về “mối tình” của tre, của thiếu nữ, của hoa trong đêm tối. Tác giả đã vận dụng nghệ thuật dân gian bằng biện pháp nhân hóa, điệp ngữ khá hay và hóm hỉnh:

“Không nhìn thấy gì

Bóng tối bao phủ

Cây trúc làm duyên nhờ gió thổi

Cô gái quyến rũ phải sử dụng giọng nói của mình,

Bông hoa làm bùa phải bay…”

Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, quân và dân ta đã tích cực “tắt lửa” đánh giặc, để “che mắt địch”, kéo pháo lên trận địa bắn trả quân xâm lược:

“Nơi lửa tắt là nơi tiếng xe vang

Kéo pháo lên cao.”

“Tắt lửa” hành quân ra tiền tuyến:

“Nơi dập lửa là nơi in hằn vết lốp xe ô tô

Những chuỗi xe kéo đi như chưa bao giờ hết

Cái sau nối với cái trước.”

“Tắt lửa” để đoàn thanh niên xung phong cất tiếng hát, để “đập đá sửa đường”, để “quân xung kích đi qua”, xông pha vào trận.

Theo chúng tôi, hình ảnh hoán dụ “bào thai” trong câu thơ “Bóng tối tràn ngập – Biến thành màn đen bao trùm bào thai” là không hợp lý. Các phép so sánh: “Người sau nối với người trước – Như bầy trẻ chơi điệu”, “Lửa tắt là nơi tiếng hát dài”, đặc biệt là ẩn dụ “Tóc lá sả đâu đó vẫn còn”. bay” bên những hố bom đầy mùi khét là những hình ảnh, câu thơ đẹp thể hiện tâm hồn, cốt cách Việt Nam: lạc quan, yêu đời.

bật đèn

Trong chiến trận có lúc “tắt lửa” nhưng cũng có lúc “thắp đèn”. Dù “giặc điên cuồng bắn phá” suốt đêm ngày, trẻ em vẫn chong đèn cắp sách đến trường, để “xưởng thay ca”, để trai làng “đọc thư thăm nuôi” Điệp “vào cuộc” lắm. vui. khi nhân hóa chiếc đèn:

Đèn chui vào ống nước

Ngọn đèn đi vào lòng núi

Ngọn đèn đi vào và chiếu vào tấm chăn

Đôi khi, chúng ta khéo léo “thắp đèn” để đánh lừa đối phương:

“Ta thắp ngọn đèn trên đỉnh núi

Kêu địch mang bom

Hãy để những tảng đá lăn

Lấy đá xây cầu, lấy đá sửa đường sắt”.

Có khi ta khôn khéo “bật đèn” rồi “tắt đèn” quay đầu xe để “đánh lạc hướng địch!”. Là âm mưu, là thiên biến vạn hóa. Là một người lính từng chiến đấu trên con đường chiến lược Trường Sơn trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, Phạm Tiến Duật đã có thể nói một cách chân thực và sâu sắc về những điều “tắt đèn”, “thắp đèn” giữa thời điểm đẫm máu của quân đội và nhân dân. Tôi như thế.

Mười dòng trong đoạn cuối của bài thơ, tác giả nói về “ngày mai”, một tương lai “thắng lợi hoàn toàn”. Cả nước và dân tộc sẽ sống yên vui trong hòa bình, chúng ta sẽ xây dựng lại Tổ quốc đàng hoàng hơn, to đẹp hơn. Tôi sẽ sống trong niềm vui và hạnh phúc:

“Anh nắm tay em, bầu trời đầy sao

Thắp đèn ta chơi trăng ngoài hiên

Em thắp đèn, thắp ngôi sao năm cánh

Ta dắt nhau về ngôi nhà lung linh ánh đèn

Nơi đó là phòng tân hôn của chúng tôi

Em sẽ làm chiếc đèn kéo quân thật đẹp”…

Các âm tiết: “ngày mai”, “ta thắp đèn lồng”, “ta dắt nhau…”, “ta sẽ làm…” vang lên, nhịp thơ, giọng điệu trở nên đầm ấm vui tươi. . , ngọt. “Thắp đèn lên” là một bài hát rất lạc quan và yêu đời.

“Ngọn lửa” là một bài thơ hay. Cảm hứng anh hùng và cảm hứng trữ tình lãng mạn được kết hợp hài hòa, đầy chất thơ. Tác giả đã vận dụng nghệ thuật dân gian rất sáng tạo thể hiện một lối viết tài hoa.

Bài thơ “Đèn lửa” sáng ngời trí tuệ và con người Việt Nam thời đại Hồ Chí Minh.

Các bộ đề lớp 12 khác